« Waarom broodjes aap zo taai zijn
De walgfactor: inktvisringen zijn gefrituurde varkensanus »

Twee wolven wonen in mijn hart

Op een avond vertelde een oude Cherokee-indiaan aan zijn kleinzoon over de strijd die zich binnenin mensen afspeelt.
Hij zei: “Mijn zoon, de strijd gaat tussen twee ‘wolven’ binnen ieder van ons. De ene heet Kwaad. Het is woede, afgunst, jaloersheid, verdriet, hebzucht, arrogantie, zelfmedelijden, schuld, wrok, minderwaar-digheid, leugen, valse trots, superioriteit en ego. De andere heet Goed. Het is vreugde, vrede, liefde, hoop, sereniteit, nederigheid, vriendelijkheid, trouw, medeleven, grootmoedigheid, waarheid, compassie en geloof.”
De kleinzoon dacht er even over na en vroeg dan aan zijn grootvader: “Welke wolf wint?” De oude Cherokee antwoordde eenvoudig: “Diegene die jij voedt.”

Een verhaal voor vele gezindten

Dit verhaal – deze versie is overgenomen van een evangelische website – is op talloze plaatsen te vinden en spreekt veel verschillende mensen aan. Ik vond het op sites van coaches en therapeuten en in een lesbrief voor de basisschool (de snoeppot staat nog op tafel en mama is even naar de wc: wat doe je?). Er zijn posters van gemaakt, er is een versie in stripvorm, en het wordt verteld in verschillende speelfilms, zoals Pathfinder (2007), waarin indianen vechten met Vikingen. Afgelopen zomer kwam ik het tegen in een boekje met wijze verhalen voor moslims, dat ik oppikte in de grote moskee van Parijs. Het verhaal over de twee wolven is een verhaal voor vele gezindten. Maar het is geen indiaans verhaal.

Oudste versie: een christelijk verhaal

De oudste gedrukte versie van het verhaal over de twee wolven staat in een boek van de Amerikaanse evangelist Billy Graham uit 1978, The Holy Spirit: Activating God’s Power in Your Life:

An Eskimo fisherman came to town every Saturday afternoon. He always brought his two dogs with him. One was white and the other was black. He had taught them to fight on command. Every Saturday afternoon in the town square the people would gather and these two dogs would fight and the fisherman would take bets. On one Saturday the black dog would win; another Saturday, the white dog would win – but the fisherman always won! His friends began to ask him how he did it. He said, “I starve one and feed the other. The one I feed always wins because he is stronger.

De zwarte en de witte hond, legt Billy Graham uit, verbeelden de strijd in iedere christen tussen zijn oude en zijn nieuwe natuur, tussen zondige verlangens en het verlangen naar God. De denkbeeldige wolven zijn in zijn versie echte honden, en de wijze Cherokee is een Eskimo die op slinkse wijze weddenschappen wint, maar de verhalen zijn duidelijk familie van elkaar.

Volgens Amerikaanse en Canadese bloggers van indiaanse afkomst heeft iemand na 1978 die Cherokee-grootvader toegevoegd om het verhaal van Graham nog diepzinniger te laten klinken. Want zoals je het stereotype van de domme indiaan hebt (Klukkluk: ‘Mij zijn niet van de bange’), heb je ook dat van de wijze indianen die we kennen uit films als Dances with wolves. Die toevoeging had succes: de ‘Cherokee’ versie met de twee wolven is nu verreweg de bekendste. Tot ongenoegen van deze bloggers: zij voelen zich misbruikt als buikspreekpoppen voor een verhaal dat niet tot hun traditie behoort en een moraal die niet de hunne is. En niet voor de eerste keer.

‘De aarde is onze moeder’

‘De twee wolven’ is niet het enige geval waarin indianen woorden in de mond gelegd krijgen. Het bekendste voorbeeld is de toespraak van het opperhoofd Seattle uit 1854, die bol staat van modern milieubewustzijn, met oneliners als ‘de aarde is onze moeder’ en ‘wij behoren aan de aarde, de aarde behoort niet aan ons.’ Het is sinds de jaren zeventig een van de heilige teksten van de milieubeweging. Dat die moraal zo eigentijds klinkt is geen wonder, want dit is wat chief Seattle volgens een Amerikaanse scenarioschrijver uit 1971 gezegd zou hebben – de oorspronkelijke speech van meer dan anderhalve eeuw daarvoor is niet bewaard.

Moraal

Terug naar de twee wolven. Misschien is de geschiedenis van dat verhaal toch ingewikkelder en heeft het wel wortels in de cultuur van de Cherokee. Er zijn nog geen oudere gedrukte versies gevonden dan die van Billy Graham uit 1978, maar in 2004 herinnerde een Amerikaanse zich op een internetforum dat ze het verhaal al in 1958 gehoord had van een Cherokee zondagsschoolleraar in Oklahoma. Die vertelde een parabel over een jonge Cherokee die voor de stamoudsten werd gebracht omdat hij zich zo agressief gedroeg. Een van hen vertelde hem toen het verhaal over de goede, vreedzame, en de slechte, boze wolf.

Als dat klopt, heeft het verhaal dus zowel christelijke als native american wortels. In een poging om het nóg veelzeggender te maken, voegde de kunstenaar die de vaak gereproduceerde illustratie hiernaast ontwierp er nog een levens-beschouwelijke traditie aan toe: de witte en de zwarte wolf als yin en yang.

Dat lijkt in tegenspraak met de tekst ernaast: yin en yang symboliseren tegenstellingen die in harmonie moeten zijn, terwijl de twee wolven staan voor een scherpe scheiding tussen goed en kwaad. Maar is woede altijd slecht, mag je nooit medelijden hebben met jezelf, en is nederigheid altijd beter dan ‘ego’? Moeten we die zwarte wolf laten verhongeren?

Ik zou zeggen: geef ze allebei voldoende te eten. Wolven zijn sociale dieren. In hun eentje overleven ze geen van beide. Dat heb ik ooit geleerd van een oude wijze man.

 

(Met dank aan mijn Canadese collega Gail de Vos, verhalenvertelster en -onderzoekster, die me op het spoor zette van de discussies over de twee wolven.)

Bronnen
Een mooie verzameling voorbeelden is te vinden op Tumblr.
sluiten

7 thoughts on “Twee wolven wonen in mijn hart

  1. Ik kwam deze parabel al een tijdje terug tegen in de versie waarin beide wolven gevoed worden:

    Beide wolven voeden (via FB: Communicatie vanuit het hart)

    Een cherokee indiaan vertelt een verhaal met zijn kleinzoon. Over een boosaardige en een liefdevolle wolf in ieder van ons die samen vechten om de aandacht. In de Cherokee wereld eindigt het verhaal op deze manier: de oude Cherokee antwoordde eenvoudig : ‘Als je ze goed voedt, zullen ze allebei winnen.’ En het verhaal gaat verder:

    ‘Zie je, als ik ervoor kies alleen de witte wolf te voeden, zal de zwarte om elke hoek verstopt zitten om te wachten tot ik afgeleid ben of zwak word en springt dan op om de aandacht te krijgen waarnaar hij hunkert. Hij zal altijd boos zijn en altijd de witte wolf bevechten.
    Maar als ik hem erken, is hij gelukkig en de witte wolf is gelukkig en winnen we allemaal. Want de zwarte wolf heeft veel kwaliteiten – vasthoudendheid, moed, onverschrokkenheid, wilskracht en een groot strategisch denken – dat heb ik van tijd tot tijd nodig en dat ontbreekt de witte wolf.
    Maar de witte wolf heeft compassie, zorgzaamheid, kracht en het vermogen om te herkennen wat er in het beste belang van allen is.

    ‘Zie je, zoon, de witte wolf heeft de zwarte wolf aan zijn zijde nodig. Als je er maar één voedt, zal de andere verhongeren en zij zullen onbeheersbaar worden. Door ze beide te voeden en te verzorgen zullen zij je goed van dienst zijn en niets doen dat niet een onderdeel van iets groters is, iets goeds, iets van het leven.

    Voed ze allebei en er zal geen interne strijd voor je aandacht meer zijn. En als er in jou geen strijd is, kun je naar de stemmen van het diepere weten luisteren, dat je in elke omstandigheid zal begeleiden bij het kiezen wat goed is.

    Vrede, mijn zoon, is de missie van de Cherokee in het leven. Een man of een vrouw die vrede van binnen heeft, heeft alles. Een man of een vrouw die verscheurd is door de oorlog in zichzelf heeft niets .
    ‘Hoe je ervoor kiest om om te gaan met de tegengestelde krachten in jezelf zal je leven bepalen. Verhonger de ene of de andere of begeleid hen beiden.’

    Namaste

    Guido

    • Dank je! De versie waarin de moraal is dat je beide wolven te eten moet geven, blijkt een populaire variant die ik over het hoofd heb gezien. Google kent hem in ieder geval al sinds 2011. Het Amerikaanse origineel (?) zet zich zelfs expliciet af tegen de versie die eindigt met de woorden: “Welke wolf wint?” -“Diegene die jij voedt.” Zo eindigt het verhaal ‘in de wereld van de blanken’, zegt deze versie, ‘maar in de wereld van de Cherokee eindigt het zo.’ Waarna de boodschap volgt dat je beide wolven te vriend moet houden.

  2. Dank jullie wel voor jullie schrijven en commentaren!! Zocht naar dit verhaal, ter lering voor anderen, maar heb ook zelf nog zoveel vragen… welke wolf voedt je? Het is goed om te zien dat ook anderen het verhaal zoals dat in het algemeen verteld wordt een beetje anders zien, dan als een ‘zwart-wit’ verhaal! Ik heb hier veel aan!! Dank!!

  3. Kent iemand het verhaal van twee zusjes waarvan de oudste sterven gaat? De dokter voorspelt dat ze sterft als de bladeren gaan vallen. Kleine zus naait alle blaadjes vast…

    • In de Facebookgroep Vertelcultuur herinnerde iemand zich toen ik hiernaar vroeg een sprookje van Godfried Bomans, ‘De koning die niet dood wilde‘. De hofarts vertelt de koning dat hij zal sterven als de blaadjes vallen, waarop de koning alle bomen in de paleistuin laat omhakken en vervangen door bomen zonder blad. Hij kan het alleen niet over zijn hart verkrijgen de treurwilg op het graf van zijn moeder te laten omhakken.
      En dan is er nog een verhaal, waarover ik eerder schreef op deze site, ‘The last leaf’ (1907), van de Amerikaanse schrijver O’Henry: een vrouw met longontsteking ligt thuis op bed, met uitzicht op een druivenrank tegen de muur aan de overkant. Ze weet zeker dat ze zal sterven als het laatste druivenblad valt. De ochtend na een heftige storm blijkt het laatste blad tot ieders verbazing nog steeds niet gevallen. De vrouw vat hoop en herstelt. Een andere huurder in hetzelfde pand, een oude kunstschilder, krijgt longontsteking en overlijdt. Hij heeft in die stormnacht ten koste van zijn eigen gezondheid zijn meesterwerk geschilderd: een niet van echt te onderscheiden druivenblad op de muur.

  4. Prachtig verhaal van de twee wolven! Ik zou die zwarte wolf niet te eten geven trouwens… Een wolf is slim en een hongerige wolf wacht niet tot ik hem eten geef. De hongerige wolf gaat vast de hort op om ergens anders aan zijn kostje te komen. Maar we moeten wel oppassen… hij weet natuurlijk dat hij in het verleden succes heeft gehad met gevoerd worden en zal het altijd weer proberen.

  5. Pingback: Bijbelse inspiratie - Held Coaching #Jijbentdeheld

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *