Vals nieuws als verdienmodel

Gianluca Lipani had niets tegen buitenlanders. Toch zette hij zijn website vol met vals nieuws over misdaden van migranten. Waarom? Omdat die berichten zo vaak werden aangeklikt en gedeeld dat hij rijk werd van de advertentie-inkomsten. In augustus werd Lipani door de Italiaanse politie gearresteerd. Vorige week gaf hij een interview: ‘Ik vertel jullie hoe ik handenvol geld heb verdiend door racistische broodjeaapverhalen te verkopen.’ Vals nieuws als verdienmodel: Lipani is niet de enige aanbieder, maar wel een opvallend gewetenloze. Lees verder

Italiaanse hoaxbusters jagen online op rechts-extremistische haatzaaiers

Valse foto’s en video’s, racistische schreeuwpartijen en doodswensen: sociale media in verschillende Europese landen stromen over met haattaal, geïnspireerd door de vluchtelingencrisis. In Italië deden twee hoaxjagers aangifte tegen een netwerk van extreem-rechtse haatzaaiers. Na maanden studie overhandigden zij de politie in Bologna informatie over vier sites, samen goed voor zo’n vijftig miljoen pageviews per jaar, en de bijhorende Facebook-, Youtube- en Twitteraccounts. Een dik dossier vol bloed-en-bodempropaganda. Lees verder

Mythbusters: hoe wetenschappers onzin in de media kunnen bestrijden

Wetenschappers moeten niet werkeloos toekijken wanneer media nonsens verkopen over hun vak, vinden de Amerikaanse zeebiologen Andrew David Thaler en David Shiffman. Ze moeten zelf een mediacampagne starten om de onzin te ontzenuwen. Deze week publiceerde het duo een studie van hun eigen strijd tegen fake documentaires over zeemeerminnen en reuzenhaaien. Met een recept voor onderzoekers die hun voorbeeld willen volgen. Les één: van ivoren toren naar Twitter – leer hoe de media werken en maak daar gebruik van. Lees verder

Fake fatwa: bij hongersnood mogen moslimmannen hun vrouw opeten

In geval van ernstige hongersnood mogen moslimmannen delen van hun vrouw opeten. Dat zou een van de hoogste geestelijke autoriteiten in de islamitische wereld gezegd hebben volgens nieuws dat zich gisteren over de wereld verspreidde. De man die de fatwa zou hebben uitgevaardigd, de Saoedische Grootmoefti Abdul Aziz Al-Sheikh, heeft dit inmiddels ontkend. Als bron van het verhaal wordt naar een satirische nieuwswebsite gewezen. Het is niet de eerste keer dat fake fatwa’s serieus genomen worden door nieuwsmedia. Lees verder

Nieuwjaarsopruiming: de laatste broodjes aap van 2014 (1/3)

2014 was weer een sterk broodjeaapjaar. Elke week stroomde de inbox vol met sterke verhalen die om aandacht riepen. Het was vaak moeilijk kiezen. Daarom alsnog: 18 verhalen uit 2014 die te sterk zijn om te geloven, maar te goed om te negeren. Deel 1/3: serieus genomen satire en als nieuws vermomde reclame. Een seniorenorgie met dodelijke gevolgen, halal prostitutie in de Hete Halve Maan, en andere verkeerd begrepen grappen en valse virale. Ook te lezen als een kleine cursus: hoe word ik met weinig middelen wereldberoemd? Lees verder

Retour afzender: de terrorist die zichzelf een bombrief stuurde

Mannen komen vaker om het leven door eigen stommiteit dan vrouwen, meldden nieuwsmedia deze week. Dat bleek uit de verdeling van de Darwin Awards: een lijst van mensen die door stupide acties het leven lieten. 90 procent is man. Sterkste voorbeeld: de terrorist die zijn bombrief retour kreeg omdat hij er niet genoeg postzegels op had geplakt. Boem. Het onderzoek werd gepubliceerd in het gerenommeerde British Medical Journal. Maar: het verhaal over de domme terrorist is compleet verzonnen. Lees verder

De zes vingers van Ochoa en zeven andere sterke WK-verhalen

WK 2014: het toernooi van de sterke verhalen. De sterspeler van Uruguay neemt een hap uit een Italiaan en Duitsland schakelt thuisland Brazilië uit met 7-1. In het vuur van de strijd slagen journalisten er niet altijd in om waarheid en geruchten te scheiden. We bekijken een paar verhalen in de herhaling. Over de geheime betekenis van de zigzag in het haar van Cristiano Ronaldo, de Algerijnse spelers die hun premies aan de bevolking van Gaza schonken en WK-gekte als doodsoorzaak in China. De voorzet kwam vaak uit de sociale media. Lees verder

Deze tien nieuwsberichten begonnen allemaal als grap

Het bericht dat Kim Jong-un zijn oom had laten verscheuren door 120 uitgehongerde honden bleek vals. Het begon als grap op het Chinese sociale netwerk Weibo. Grappen die ontsnappen en met een nieuwe identiteit hun leven voortzetten als nieuws: dat gebeurt vaker. Oorzaken: de toename van sites met nepnieuws zoals De Speld, maar vooral de drang om snel te scoren met clickbait. Kent u de man die de producent van Axe-deodorant aanklaagde omdat hij geen vriendin kon krijgen? En nog 9 serieus genomen fakeberichten. Lees verder

Nepnieuws over neptatoeages

De Braziliaan dacht dat de Japanse tatoeage op zijn voorarm ‘God is liefde’ betekende. Totdat zijn Japanse chef hem vertelde dat er stond: ‘Ik haat mijn werk.’ De Thaise tatoeëerder Toth Zuh Andu, die een hele reeks klanten in São Paulo op deze manier bedroog, is onlangs gearresteerd. Aldus De Telegraaf. Vreemd dat geen enkele klant argwaan kreeg bij een tattoo-artiest wiens naam betekent: ‘Ik houd je voor de gek.’ Lees verder

Het vredesteken en 7 andere vermommingen van de duivel

Een reformatorische school uit Kampen liet leerlingen drieduizend schoolagenda’s inleveren omdat er een plaatje in stond van een vredesteken. Een duivels symbool, klaagden ouders. ‘De satan gaat rond als een briesende leeuw’, zegt de Bijbel. Maar zo ziet hij er niet uit. Soms vermomt hij zich als een t-shirt of een Teletubbie. Over geloof dat soms begint als grap. Lees verder