De jeneverdief, of: waarom journalistiek en folklore geen gescheiden werelden zijn

Diefstal is een misdrijf, maar slimme dieven kunnen vaak rekenen op onze sympathie. List en bedrog door Reinaart de Vos en Tijl Uilenspiegel leverden eeuwen lang stof voor volksverhalen en literatuur. Zulke tricksters tref je ook in de krant, in berichten over oplichting die eigenlijk te mooi zijn om waar te zijn. Vandaag volgen we twee van zulke sterke verhalen over dieven van sterke drank naar hun oorsprong in de Middeleeuwen. Maar zijn het wel volksverhalen, of hebben we hier toch te maken met waargebeurde kleine criminaliteit? Lees verder

Blinde man is dief te slim af

Een vuurwerkmaker, die de mooiste pijlen en sterren kon produceren, was eens bezig met zo’n kunststuk, toen het kruit ontplofte. De vlam sloeg in zijn ogen. Slecht nieuws, zei de dokter: ‘Uw ogen zijn voor altijd weg en ge zijt blind.’ Zo begint een verhaal op de kinderpagina’s van het Dagblad van Zuid-Holland en ‘s-Gravenhage, op 1 september 1916. De man zat niet bij de pakken neer, maar verdiende vanaf dat moment brood voor zijn gezin met muziekinstrumenten stemmen, dozen plakken en speelgoed maken. Zo hoefde hij zijn spaargeld van driehonderd rijksdaalders niet aan te spreken. Lees verder

Sindala’s zwarte en witte kogels (en andere listen om een dief te vangen)

Voor mij was de sidekick van Floris, de Indiase fakir Sindala, de echte held. Floris is een stoere ridder, maar Sindala steelt de show met wetenschap, mensenkennis en een beetje magie. Zoals die keer dat hij een verrader ontmaskert op kasteel Oldenstein. Er zijn vier verdachten. Sindala houdt hen een dampende bokaal voor met vier ronde kogels: drie witte en één zwarte. Ze weten: wie de zwarte kogel pakt, is de verrader. De goden van Sindala zullen hem aanwijzen. De mannen nemen alle vier een kogel en openen dan een voor een hun hand. Lees verder

Doodstraf zonder vonnis

Nepnieuws uit 1870: ‘Uit Bajanowe meldt men het volgende: Een zeldzame doodstraf heeft in het dorp Karzen, in de nabijheid van Punitz, een dief op heterdaad getroffen. Deze namelijk had een geslacht varken gestolen, met het kromhout, waarmede het aan de beide achterpoten was opgehangen, en waaraan hij het dier evenals een juk droeg. De weg naar het naaste dorp voerde de dief over een brug, waarop hij zijn last een poos dacht af te leggen en uit te rusten. Lees verder

De dankbare zakkenroller

Een man pikt een lifter op, die hem toevertrouwt dat hij net ontslagen is uit de gevangenis: hij is een onverbeterlijke zakkenroller. Van schrik drukt de automobilist het gaspedaal te diep in. De politie houdt hem aan en hij krijgt een bon. Maar op de plaats van bestemming heeft de lifter een verrassing voor hem: het opschrijfboekje van de politieagent. Klinkt bekend? Het is de plot van een kort verhaal van Roald Dahl. En een voorbeeld van de innige verhouding tussen nieuws, literatuur en broodjeaapverhalen. Lees verder

God ziet alles (maar Hij vertelt het niet door)

Lachen is niet het eerste waar je aan denkt bij een preek, maar dominees zijn niet te onderschatten moppentappers. Een populaire preekanekdote gaat over een dominee met een appelboom. Omdat kinderen uit de buurt telkens zijn appels plukten, zette hij een bord in zijn tuin met de tekst: ‘God ziet alles.’ Maar de volgende ochtend waren de appels toch verdwenen en stond op het bord: ‘Maar Hij vertelt het niet door.’ De oudste bekende versie van dit verhaal stond al vijf eeuwen geleden in een boek met stichtelijke anekdotes. Lees verder

Studie pleit ekster niet vrij van diefstal

Geen aprilgrap: biologen van de universiteit van Exeter nemen het op voor de ekster. Hun studie bestrijdt het idee dat eksters alles stelen wat blinkt. Glinsterende dingen trekken eksters niet aan, ze zijn er juist bang voor. Als ze mogen kiezen, krijgen ze liever een pinda of een meelworm dan een ring. Case closed? In een eerder onderzoek verstopten eksters wél de glimmende lokkertjes. En waar komen al die krantenberichten vandaan over eksters die sieraden en lepeltjes stelen? Lees verder

De dief had boter op zijn hoofd

Oude kranten stoffig? In tegendeel. De negen miljoen historische krantenpagina’s op www.delpher.nl zijn een oceaan van verhalen waarin je nooit tevergeefs een hengel uitgooit. Vangst van de dag: de dame met de diepvrieskip en de dief die boter op zijn hoofd had. Een tijdreis van anderhalve eeuw die begint op Facebook. ‘Bij ons in de winkel was een oude vrouw flauw gevallen en werd er geroepen om hulp. Toevallig waren er een aantal artsen in de winkel (we staan vlak bij een ziekenhuis) en begonnen de vrouw te onderzoeken…’ Lees verder

Hortensiadieven: Hollands mysterie

De knoppendieven slaan weer toe: de afgelopen weken ontdekten inwoners van Harskamp, Windesheim en Raalte dat hun hortensia’s ‘s nachts gesnoeid waren. De verdenking wijst telkens in dezelfde richting: de knoppen worden gebruikt als goedkope drug. Maar er is nog nooit een dief betrapt. Hortensiaknoppenroof: een Hollands mysterie, in een land dat te klein is voor Bigfoot en een monster als dat van Loch Ness. Lees verder