Een Amerikaanse advocaat verzekerde 24 peperdure sigaren tegen brand, rookte zijn verzameling binnen een maand op en claimde toen het bedrag (15.000 euro!) bij de verzekering. Zijn sigaren waren toch bij brand verloren gegaan? Er kwam een rechtszaak van, en de rechter gaf hem gelijk: de verzekeringsvoor-waarden zeiden niets over de aard van de brand waartegen hij verzekerd was. Maar de advocaat had niet lang plezier van het uitgekeerde geld.
De verzekeraar sloeg namelijk terug door aangifte te doen van 24 gevallen van brandstichting en de advocaat werd als pyromaan gearresteerd. Het vonnis: 24.000 euro boete en twee jaar cel.
De Telegraaf zette dit verhaal op 5 november 2002 op de voorpagina, onder de kop ‘Sigaar uit eigen doos’. Bron: de Stichting Promotie Tabaksdetailhandel te Leidschendam, die bovendien meldde dat de verzekeringsjuristen met hun wraakactie op hun collega een prestigieuze Amerikaanse advocatenprijs in de wacht sleepten.
Op het forum van sigarenliefhebber.nl vinden ze het nog steeds een hilarisch verhaal. ‘Typisch Amerikaans’, zegt een van de reageerders. Ook in de VS is het een populair verhaal. Countryzanger Brad Paisley heeft het zelfs op muziek gezet: ‘Well, I’m a sucker for fine Cuban cigars / The problem is I can’t afford ’em. / But last year I went and got myself a whole box / And just to be safe I insured ’em.’
Amerikaansche toestanden
De Amerikaanse toestanden uit het bericht lijken inderdaad typisch van deze tijd, maar dat zijn ze niet: honderdvijftig jaar geleden stond hetzelfde nieuws ook al in de krant. De oudste versie die ik kon vinden verscheen op 16 augustus 1865 in de rubriek ‘Gemengde Berigten’ van het Dagblad van Zuidholland en ’s Gravenhage. Een bloemrijk verhaal (journalistiek is sindsdien een stuk efficiënter geworden), dat zo begint: ‘Een gentleman trad het bureau binnen der brandassurantiemaatschappij de Phenix en zeide: “Ik verlang 2000 sigaren, die ik van Havanah heb medegebragt, voor brand te verzekeren.”
Een bondiger versie verscheen op 30 april 1894 in het Rotterdamsch nieuwsblad:
Amerikaansch.
Een uitgeslapen Amerikaan, die goed en goedkoop wilde rooken, kocht 2 jaar geleden 300 sigaren tegen 1/4 dollar per stuk en liet ze bij een brandassurantie-maatschappij verzekeren tegen brandschade. Thans zijn de sigaren opgerookt en de Yankee vorderde van de maatschappij, welke de sigaren voor die som had verzekerd, 750 dollars,aangezien de sigaren door brand waren vernield. De rechtbank besliste, dat de verzekerde in het gelijk moest worden gesteld. De maatschappij evenwel was daarmede niet tevreden; zij deed den “gewiksten” rooker vervolgen ter zake van opzettelijke brandstichting en de rechtbank veroordeelde nu met den zelfden ernst onzen Yankee tot het ondergaan eener gevangenisstraf van 90 dagen, zoodat hij nu tevens geen brandschade vergoed krijgt.
Het woord ‘gewiekst’ was in 1894 kennelijk nog zo weinig bekend dat het tussen aanhalingstekens werd gezet, maar Amerikaansche toestanden in de advocatuur behoefden ook toen al geen toelichting.
In de VS zelf was het verhaal in ieder geval al in 1891 bekend, toen de Washington Post het plaatste als mop (‘Played with the fire’, 22 maart 1891). Die jaar later publiceerde die krant het nogmaals, nu als waargebeurd verhaal over een Duitser, ontleend aan de Deutsche Tabak-Zeitung: Duitse toestanden?
Nederlandse toestanden?
Hoewel vaak gezegd is dat die Amerikaanse toestanden inmiddels ook zijn overgewaaid naar Nederland, ken ik maar één versie van het sigarenverhaal met een Nederlandse hoofdpersoon, en dat is een vastgoedhandelaar:
Een van de vele anekdotes die over Uli Denneboom de ronde doen, betreft zijn voorkeur voor Davidoff-sigaren. Bij zijn vaste leverancier liet hij de rekening eens oplopen tot enkele duizenden guldens. Denneboom meed de leverancier vervolgens zorgvuldig, totdat de twee elkaar op straat toevallig tegen het lijf liepen. ‘Zou jij die sigaren niet eens betalen?’ vroeg de leverancier. ‘Heb jij een brandverzekering?’ luidde Dennebooms wedervraag. ‘Hoezo?’ ‘Nou,’ antwoordde Denneboom, ‘ze zijn namelijk in rook opgegaan.’ (Bart Middelburg, Apeldoornse Courant, 21 mei 2004)
Maar misschien duikt er na alle verhalen over de declaraties van Bram Moszkowicz binnenkort ook een versie op met een Nederlandse advocaat in de hoofdrol.