« Hortensiadieven: Hollands mysterie
Deze tien nieuwsberichten begonnen allemaal als grap »

Het jaar van de copycat-clowns

Een clownspak en een Facebookpagina, veel meer heb je niet  nodig om een land op stelten te zetten. In Engeland was 2013 het Jaar van de Clown. Het begon op vrijdag 13 september, met de verschijning van een mysterieuze clown in Northampton. Via Facebook (200.000 likes) en de nieuwsmedia trekt hij wereldwijd publiek. Zijn identiteit is inmiddels bekend. Maar wie zijn de clowns die de afgelopen maanden in andere Britse plaatsen aan deuren rammelden en door ramen staarden?

Hij verscheen op 13 september in clownskostuum en met ballonnen in de straten van Northampton, wuifde zwijgend naar voorbijgangers en verdween weer. Was het een maniak? Een publiciteitsstunt? Horror of humor? Het was het startsein voor een vossenjacht, waarin de clown op zijn Facebookpagina hints postte over zijn volgende verschijning en publiek en pers probeerden hem te ontmaskeren. Ook ontving hij doodsbedreigingen en verwensingen.

Na een maand werd de eenpersoonsflashmob geïdentificeerd als de 22-jarige student en filmmaker Alex Powell. Exit Northampton Clown? In tegendeel: hij werd alleen maar populairder. Zijn Facebookpagina ‘Spot the Northampton Clown’ is de 200.000 likes gepasseerd, hij verkoopt t-shirts, publiceerde een boek en trad rond Halloween op in een pretpark.

Inspiratie: Stephen Kings IT

De clown kent zijn klassieken. Hij is uitgedost als de moordlustige clown Pennywise uit de verfilming van Stephen Kings roman IT. En zoals Pennywise in het boek telkens een winterslaap houdt van 27 jaar, dook de clown in Northampton op precies 27 jaar na de publicatie van IT in 1986. Ook liet hij zich fotograferen in een vijver en citeerde daarbij de sinistere woorden die Pennywise vanuit een rioolput tegen een jongetje zegt: ‘Down here we all  float.’

De Northampton clown speelt ook met populaire cultuur door te verschijnen op Friday the 13th en zich te laten fotograferen bij het straatnaambordje van (Nightmare on…) Elm Street. Daarna zou Halloween op 31 oktober een mooie gelegenheid zijn geweest om ermee te stoppen. Maar hij ging door. En hij niet alleen: net als de kleine tovenaarsleerling had hij machten wakker gemaakt die hij niet kon beheersen. Sinds september woedt er in Engeland een epidemie van clowns.

Send in the clones

Al drie dagen na de Northampton Clown verscheen de Northampton Clown Catcher, een man in een blauw superheldenpak, in de straten van Northampton en op zijn eigen Facebookpagina (‘My name is Boris. I am the official clown catcher.’). Van Boris is sinds eind september niets meer vernomen. Van andere clowns des te meer.

In het Noord-Ierse Carrickfergus had een man het snuggere idee om in clownskostuum voor foto’s te poseren op schoolpleinen, samen met een vriend met een bivakmuts. Na een woordje met de politie liet de ‘Carrick Killer Clown‘ op de radio weten dat hij spijt had van zijn mislukte grap.

Na een betrekkelijk clownloze oktobermaand doken in november in tientallen Midden- en Noord-Engelse plaatsen klonen op van de Northampton clown. Optredens van gekostumeerde grappenmakers waren daarbij al snel niet meer te onderscheiden van geruchten en hoaxes, aangewakkerd door een groeiend aantal aan clowns gewijde Facebookpagina’s.

Honkbalknuppel

Clowns werden onder meer gespot in GrimsbyMansfield, en Chesterfield. In Scunthorpe gingen geruchten over een clown die aan deuren rammelde en door ramen staarde. In Burnley en omstreken waren kinderen bang voor een clown die in de bosjes loerde met een honkbalknuppel. Op Twitter ging het verhaal dat de clown mensen had overvallen, maar de plaatselijke politie wist van niets. In de buurt van Nottingham kwam een melding binnen over een clown met ballonnen en een mes. In King’s Lynn zaten clowns voetgangers achterna, wat de politie van Norfolk de vermaning ontlokte: ‘Ziet u een clown? Niet op reageren, want dat is precies waar ze op uit zijn.’

Ook de traditionele media leverden een bijdrage aan de opwinding. Ze reproduceerden  foto’s en geruchten, vroegen lezers om clowns te melden en warmden incidenten met clowns van voor de verschijning van de Northampton Clown op en serveerden ze als voorbeeld van clown crime.

Slenderman en C3PO

Na de clowns kwamen ook andere fantasiefiguren tot leven. In december circuleerde in Stoke-on-Trent een waarschuwing, zogenaamd afkomstig van de politie, voor een man met een blanco masker, in wie we de moderne boeman Slenderman herkennen.
In Birmingham werden een Green Lady en Green Lord gefotografeerd, gehuld in appelgroene morphsuits.  En aan de kust van Kent werd de goudkleurige Star Wars-robot C3PO gespot – met een werphengel (foto).

Het verhaal wordt waar gemaakt

Wat je allemaal niet teweeg kunt brengen met een clownskostuum en een Facebookpagina. Of alleen met een Facebookpagina. Op 27 december onthulde de clown van Burnley, die naar voorbeeld van de Northampton Clown de pagina ‘Spot the Burnley Clown’ beheerde, dat hij een ‘sociaal experiment’ had uitgevoerd. De hele Burnley Clown was een broodje na-aap: ‘There never was a clown!

Met niet meer dan een Facebookpagina haalde de Burnley Clown de lokale en nationale pers. Er verschenen geruchten op Twitter en Facebook over een clown die mensen aanviel, scholen belegden bijeenkomsten en de politie gaf verklaringen uit.

‘Copycatgedrag’ is te rechtlijnig als omschrijving voor deze kluwen van hoaxes, verhalen, practical jokes, misverstanden en geruchten. Verhaalonderzoekers noemen de manier waarop (volks)verhalen tot leven kunnen komen ostension: de verhalen worden ‘waar gemaakt’ doordat mensen ze naspelen, ze navertellen alsof ze ze zelf hebben meegemaakt, of abusievelijk aanwijzingen zien voor de waarheid van een verhaal.

In het Jaar van de Clown speelden veel Engelsen even mee in een horrorfilm die voor sommigen pure nep was, voor enkelen griezelig echt leek en voor de meesten, vermoed ik, iets daar tussenin was: echt en niet echt tegelijk, iets waarin je kunt opgaan en waar je weer uit kunt stappen, zoals een spel, of een film.

Meer over de horrorclowns op deze site

Nieuws maken met je eigen fikkie: publieke omroep schept clownshype (29 okt. 2014)

‘Clown gezien? Bel 112!’ Franse politie lacht niet om horrorclowns (27 okt. 2014)

Clowns met een kettingzaag (20 okt. 2014)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *