« Waarom politici en nieuwsmedia larie verkopen over calamari
Terug van nooit weggeweest: verhalen over zigeuners als kinderdieven »

Huis onverkoopbaar? Begraaf een beeldje van de heilige Jozef in de tuin

Sinds de instorting van de huizenmarkt roepen wanhopige huizenbezitters de hulp in van sint Jozef. Deze timmerman en pleegvader van Jezus geldt als de beschermheilige van huis en haard. Maar voor een heilige krijgt hij wel een respectloze behandeling: zijn beeldje wordt op zijn kop in de tuin begraven. In dat ritueel leeft een Middeleeuwse traditie voort: om heiligen aan te sporen hun best voor je te doen, mag je ze best onder druk zetten. Heiligenmishandeling: een vorm van huiselijk geweld met een lange geschiedenis.

Nood leert bidden: ‘Ik heb ook een Jozefbeeldje gekocht, nadat ons huis al 2 jaar te koop stond en binnen 3 maanden was het huis verkocht. Mijn partner vond het grote onzin. Maar baat het niet , dan schaadt het niet.’ Dergelijke getuigenissen zijn de laatste jaren in overvloed te horen, al helpt Jozef niet iedereen. Dit succesverhaal staat op hetzelfde forum als de verzuchting: ‘Wij hebben Hem in een bloempot op ‘t balkon gezet. Hahahaa. Staat nu meer dan 8 jaar te koop dus hier werkt ‘t niet.’

Verzonnen traditie

In Nederland lijkt Jozef als bovennatuurlijke makelaar populair sinds de instorting van de huizenmarkt in 2008. Handelaars in heiligenbeelden en katholieke geestelijken waren verrast. In april 2009 zei een verkoper uit het Limburgse Smakt, het enige bedevaartsoord voor Sint Jozef in Nederland, tegen dagblad De Limburger: ‘Ik heb dit jaar vier beeldjes verkocht aan mensen die zeiden het beeldje speciaal voor dit doel aan te schaffen. Volgens mij is het een rage van de laatste tijd.’ Ook de woordvoerder van het bisdom Roermond was verbaasd: ‘Het is geen officieel katholiek gebruik. We hadden er hier nog niet eerder van gehoord.’

Het gebruik stamt uit de Verenigde Staten, waar het voor het eerst gesignaleerd werd in 1979 en doorbrak in 1990. Sindsdien verkopen makelaars en anderen Sint-Jozefpaketten met beeldje en handleiding. De meeste zijn van plastic, maar voor milieubewuste huizenverkopers is er Eco Joe – die is van klei.

EcoJoe

Er circuleren ook verklaringen die de oorsprong in een verder verleden zoeken. In de zestiende eeuw zou de heilige Theresa van Avila een Jozefmedaillon hebben begraven toen landeigenaren weigerden haar grond te verkopen om een klooster te bouwen. Dit is een verzonnen traditie, net als de verhalen die de ongeluksdag vrijdag de dertiende en de liefdesslotjes aan bruggen een langere geschiedenis toeschrijven dan ze eigenlijk hebben.

Rituelen

De meeste Jozefvereerders (of moet ik zeggen: -gebruikers?) zijn het erover eens dat de heilige ondersteboven begraven dient te worden in de voortuin (bij gebrek aan een tuin: in een bloempot) met zijn gezicht naar het huis. Het verhaal wil dat mensen die hem naar de straat lieten kijken tot hun teleurstelling zagen dat het huis aan de overkant verkocht werd – terwijl het niet eens te koop stond.

Op het begraven na wisselt het ritueel. Net als over Boeddhabeelden zeggen sommigen over Jozefbeeldjes dat ze alleen geluk brengen als je ze van een ander krijgt. Voor de een is met het begraven het werk gedaan, de ander meent dat meer devotie moet getoond: steek een noveenkaars aan en bid minstens een maal per dag het volgende gebed.

Heilige Sint Jozef, breng een geschikte koper naar ons huis,
Laat de verkoop snel en eerlijk zijn in duet.
O Heilige Jozef, antwoord mijn gebed.
Amen.

Jozef is geen religieuze scherpslijper: hij helpt ook niet-katholieken. Er bestaat zelfs een veeleisende wicca-versie van het ritueel waar groene kaarsen, wierook en pijnboomolie aan te pas komen: ‘Rook van de pijnboom, heksenvuur en kruis / Breng een geschikte koper naar mijn huis!’ Toch lijkt Jozef-als-makelaar het populairst in de katholiekste provincies. Volgens deze video van Omroep Brabant uit 2009 zouden de beeldjes in Den Bosch met honderden over de toonbank gaan:

Als met hulp van Jozef de koop gesloten is, zijn er verschillende mogelijkheden: je kunt het beeldje in de grond laten zitten om over de nieuwe eigenaars te waken, of doorgeven aan een andere wanhopige huizenbezitter, omdat jouw Jozef nu zijn kracht bewezen heeft. Het meest gegeven advies is echter: graaf hem uit en geef hem als dank een ereplaats in je nieuwe huis.

Wat als zich ondanks een Jozef in de tuin geen koper meldt? Uitgraven? Een man uit het Limburgse Baarlo, wiens huis al tien maanden te koop stond, zei tegen De Limburger: ‘Mooi niet. Hij blijft zitten waar hij zit. Had-ie maar beter zijn best moeten doen.’ De liefde, ook die tussen gewone mensen en heiligen, kan niet van één kant komen. Dat was al zo in Middeleeuwen – uiteindelijk staan de Jozefbegravers dus toch in een eeuwenoude traditie.

De vernedering van heiligen

Gelovigen konden heiligen straffen als ze hun verplichtingen niet nakwamen, schrijft de historicus Patrick Geary in een klassiek artikel uit 1983 over de ‘vernedering van heiligen’. Zowel clerus als volk deden dat in Frankrijk van de tiende tot de dertiende eeuw. Bij conflicten tussen kloosters en wereldlijke machthebbers konden monniken als het ware in staking gaan en leken de toegang tot hostie en heiligen ontzeggen. Ze legden relieken respectloos op de grond en sloten kapellen met doorntakken af, om te laten zien: kijk eens wat de kerk wordt aangedaan. Hun hoop was, schrijft Geary, dat derden de opponenten zouden bewegen om tot inkeer te komen. Door de heiligen te gijzelen dwongen de monniken hun tegenstander om plaats te nemen aan de onderhandelingstafel.

Naast deze min of meer officiële heiligenmishandeling bestond er ook een ongeregelde, volkse variant, die sterker lijkt op het gebruik om Jozef op zijn kop te begraven. Gelovigen konden ‘hun’ heiligen straffen om ze te dwingen hun taak als bemiddelaar tussen mens en God uit te voeren.

In het plaatsje Saint-Calais-sur-Aille leden lijfeigenen onder het schrikbewind van een plaatselijke edelman. Om de hulp in te roepen van de heilige Calais trokken zij naar de kerk met zijn graftombe, een voetreis van twee dagen die ze vastend volbrachten. Ze kwamen ‘s nachts met hun geschenken aan bij het heiligdom en haalden de twijfelende koster over om hen binnen te laten. In de kerk strekten zij zich biddend en huilend uit voor het altaar, maar daarna trokken ze het kleed over het altaar weg en ranselden ze de relieken van de heilige, roepend: ‘Waarom verdedigt u ons niet? Waarom houdt u zich slapend?’ Wachters snelden toe en gooiden de smekelingen de kerk uit. Maar korte tijd later viel de boze edelman van zijn paard en brak zijn nek.

Geary tekent hierbij aan dat de afloop hem iets te mooi lijkt om waar te zijn, maar dat het beschreven ritueel overeenkomt met soortgelijke verslagen uit historische bronnen. Het is ook niet verdwenen na de Middeleeuwen.

Het kindeke Jezus gegijzeld

In Napels worden flesjes bloed bewaard van de patroonheilige van de stad, Januarius. Drie maal per jaar wordt het bloed vloeibaar, en als dat niet snel genoeg gebeurt voor de toegestroomde gelovigen, schelden zij hun heilige uit voor ‘Geelkop’ en ‘Hoerenjong’.

Ook in Nederland worden heiligen onder druk gezet. ‘Mijn oma bad altijd tot de heilige Antonius van Padua wanneer ze iets kwijt was’, herinnert heiligenkenner Ludo Jongen zich. ‘Als ze het niet snel genoeg vond gaan (althans naar haar zin), keerde ze het beeldje van Antonius om, met zijn gezicht naar de muur. Uiteraard werd hij weer omgedraaid zodra het verloren object terecht was.’

Antonius heeft behalve verloren voorwerpen volgens sommige Katholieken ook het weer in zijn portefeuille.  schreef me: ‘Toen ik kind was,’ schreef Nelly Stienstra me, ‘vertelde ons dienstmeisje dat vroeger voor haar en haar vriendinnetjes het schoolreisje het enige uitje in de zomer was. Er werd dus vlijtig tot St. Antonius gebeden voor mooi weer. Als het dan toch regende, werd het Antonius-beeldje buiten gezet, zodat hij zelf tenminste ook last zou hebben van het slechte weer waarvoor hij verantwoordelijk werd gehouden.’

Stienstra herinnert zich ook een geval waarin de heilige de rollen omdraaide: ‘Een vrouw die een kostbare ring kwijt was, beloofde Antonius dat ze een gift aan de kerk zou geven als ze die terug vond. De ring bleef geruime tijd zoek en het bedrag werd steeds hoger, tot Antonius het kennelijk genoeg vond en de ring terecht kwam.’

De vreemdste moderne vorm van heiligenmishandeling die ik ken, zijn de beeldjes van Antonius met een los kindje Jezus op zijn arm en een laatje in het voetstuk: als de heilige je niet snel genoeg te hulp schiet, kun je Jezus in het laatje stoppen en gijzelen tot je je zin krijgt. Het ontlokte een Amerikaanse pastoraal werkster de uitroep: ‘Holy Cow, people!!! Hoe ver heen moeten we zijn voor we ons inlaten met maffiapraktijken???’

Bronnen
  • Met dank aan Ludo Jongen, Ed Schilders, Nelly Stienstra en Lauran Torians
  • Geary, P. (1983). Humiliation of Saints. In S. Wilson (red.), Saints and their Cults: Studies in Religious Sociology, Folklore and History, pp. 123-140. Cambridge: Cambridge University Press. Ook gepubliceerd in het Frans.
  • Schilders, E. (1991). Bruisend bloed. SIC, voorjaar 1991, pp. 6-15.
  • Sint Jozef vs. de crisis. Dagblad De Limburger, 3 april 2009.
  • sluiten

    22 thoughts on “Huis onverkoopbaar? Begraaf een beeldje van de heilige Jozef in de tuin

    1. Mijn flat in Rotterdam is destijds binnen 3 maanden verkocht, terwijl er op dat moment maar liefst 12 van diezelfde soort flats in de straat te koop stonden, waarvan enkele zelfs al meerdere jaren!
      Ik heb het beeldje in een plastic zakje in een bloempot op het balkon begraven, 9 dagen een votiefkaars laten branden en dagelijks het gebed opgezegd. Binnen drie maanden was het huis verkocht!
      Overigens geloof ik heilig in Heiligen, want ik draag al 30 jaar een Christoffelpenning aan mijn sleutelbos en ik benaltijd weer veilig thuis gekomen! Er is meer tussen Hemel en Aarde, dat is een ding wat zeker is!

    2. Ons huis stond 11 maanden te koop, bijna 25 bezichtigingen maar nog geen bieder/koper. 2 weken na het begraven van het beeldje kwam de volgende kijker en dit bleek ook de koper te zijn!

    3. Ik wil graag zo st Jozef bestellen .IK heb al veel over gehoord dat het goed gaat .Ons huis staat te koop.Nog wel in de stille verkoop. maar in april willen we het op funda zetten.

      Hoe veel kost zo,n beeldje eigenlijk.Ik ben daar beniuwd naar.Ik ben ook spiritueel.

      • Hoeft niet veel te kosten: ik kocht er een paar weken geleden een in Valkenburg (L.) voor 7,95. De verkoper had ook exemplaren van een meter hoog, die wat prijziger waren, maar verzekerde me datzo’n kleintje prima werkte.

      • Kijk op marktplaats, dan kun je een verkoper uitzoeken bij jou in de buurt. Er zijn er genoeg te koop en hij hoeft niet duur of mooi te zijn.
        Ik had een beeld van 45 cm hoog voor 15 euro en hij heeft prima geholpen. Wel veel graafwerk. Na een week was onze camper (tweede huis) verkocht.
        succes ermee.

    4. Ik heb hem al ruim een half jaar in de grond zitten. Iedereen verkoopt zijn huis, mijn vrienden en familieleden, maar bij mij lukt het niet. Ons huis staat al ruim 4 jaar te koop.

    5. Ik heb ook Heilige Sint Jozef begraven in een plantenbak voor mijn deur. Nu is al 7 maanden en nog niks. Ik heb ook 9 dagen kaars gedaan. Waren wel bezittingen maar nog niks. Binnenkort ga ik weer 9 dagen een kaarsje aan steken en het gebed. Met hoop snel verkocht kan gaan…. Ik laat het weten. Succes voor ons allemaal.

    6. Eind december 2015 begonnen met bidden aan H. Jozef, carnavalsmaandag 8 februari huis verkocht!

    7. Ik ga vandaag de heilige Jozef in mijn voortuin begraven huis staat 8,5 jaar te koop. Jozef doe je werk! Ik hou jullie op de hoogte.

      • En snel verkocht? Wil het ook gaan doen, maar dan Jozef van de kerstal die van opa en oma is geweest..

    8. Er waren zes kopers voor ons huis. Nu dat we St Jozef in de grond hadden begraven zijn precies na de noveen mensen het huis komen kopen. Heilige St Jozef dank heel hartelijk dank.

    9. Met z’n kop naar beneden vond ik toch wat ouderwets en sneu. We gaan tegenwoordig overal uit van het principe dat belonen beter is dan straffen. Daar wil ik voor een heilige geen uitzondering op maken.
      Ik schreef een blog over hoe ik de H. Jozef op een vriendelijkere manier aan het werk probeer te krijgen. Met grote dank aan de informatie hierboven die Peter Burger verzamelde.
      http://yoekenagel.nl/hoe-sint-jozef-huis-verkoopt/

    10. hoi mijn huis staat als 1 jaar en 2 maanden te koop, ik werk ook met H.Sint Jozf beeld begraven in voortuin zoals hierboven uitgelegd,
      nu ik kan het me niet meer veroorloven om mijn huis te onderhouden en is veel te groot, daarom wil ik het graag verkopen;
      wie kan me verder helpen met hulp van H sint Jozef, ik heb er nog alle vertrouwen in,,,,, voor mij mag het nu echt verkocht worden
      alle hulp is welkom
      dank je voor jullie hulp
      dikke knuffels
      stella
      mail adres stella_oriana@hotmail.com

    11. Op 25-01-2018 gaat ons huis (in Portugal) online. Heb den heilige Jozef al onderste boven met zijn gezicht naar de voordeur begraven en een kaars klaar staan. Deze gaat dan 9 dagen aan en, samen met een gebed gaan we ons huis verkopen.
      Ik hou je op de hoogte.

    12. Zou Sint Jozef ook helpen als je geen koopwoning hebt, maar een huurhuis waar je weg wilt?
      Ik lig in scheiding en mijn ex-man moet weg, daarna wil ik ook liefst zo snel mogelijk dit huis verlaten.
      En ergens anders een nieuwe start maken.
      Dus hoop ik dat sint Jozef voor mij ook iets wil betekenen.

    13. 4 – 7- 2018
      beeldje aan het verkoop bord ge graven en op 2 weken verkocht .

      dank u st Jozef en moeder maria ,GELUKT

    14. Ons huis staat te koop on Griekenland. Een vriendin die op vakantie gaat neemt beeldje mee om te begraven. Zou het ook helpen als ik in Nederland het beeldje bij een foto van het huis zet?

    15. We willen graag een stuk grond verkopen dus geen huis. Zou het dan ook werken als je het gezicht plaats in de richting van het gehele stuk grond. Want ons huis ligt eraan vast maar dat willen we absoluut niet verkopen

    Leave a Reply

    Your email address will not be published. Required fields are marked *