Propaganda is de kunst van gedoseerd liegen. Je neemt een beetje waarheid en voegt daar een leugen aan toe om het perfecte boosmakertje te creëren. Dat laat je los op sociale media, waar burgers en politici het verder verspreiden. PVV-politicus Willem Boutkan retweette het bericht dat een moslimmigrant die pas twee uur in Duitsland was een vrouw voor de trein had gegooid. Pas twee uur! In werkelijkheid woonde de man al zijn hele leven in Duitsland – hij was er zelfs geboren. Een propagandaleugen dus, maar niet van Boutkan. We volgen het spoor terug.

In januari 2016 duwde een psychisch gestoorde dakloze een vrouw voor de metro in Berlijn. De twintigjarige vrouw van Libanese herkomst stierf aan haar verwondingen, de dader werd ter plekke aangehouden.

Het ging om een 28-jarige man, in Hamburg geboren uit Iraanse ouders. Hij was de dag van de moord ontslagen uit een psychiatrische instelling en uit Hamburg in Berlijn aangekomen. Hij had zich al eerder schuldig gemaakt aan inbraak, diefstal en geweld en werd in 2002 veroordeeld tot twee jaar en negen maanden jeugdgevangenis. Na de metromoord werd hij ontoerekeningsvatbaar verklaard en veroordeeld tot psychiatrische opname voor onbepaalde tijd.

De dader was dus geen migrant, en evenmin pas twee uur in Duitsland. Waar komt dat bericht dan vandaan?

Pro-Russische propaganda

Willem Boutkan – gemeenteraadslid voor de PVV in Almere en statenlid in Flevoland – retweette op 15 februari een bericht van EU Waanzin, een twitteraar die tegen islam en Europa is, en voor de PVV.

Daar is het sensationele gegeven van de twee uren. Twitteraar EU Waanzin heeft dat niet zelf verzonnen, maar haalt het uit een tweet van TNN-online, een pro-Russisch account (‘IN PUTIN WE TRUST’).

TNN retweette op 15 februari een bericht van een jaar oud, van het extreem-rechtse account Enthéos. Die tweet is van 21 januari 2016 en al meer dan vierduizend keer geretweet. 

Enthéos heeft het nieuws van Sputnik, een Russisch staatskanaal dat onder andere in het Engels nieuws verspreidt dat de belangen van het Kremlin dient. Sputnik meldt echter op 21 januari 2016 dat de dader volgens de Berliner Zeitung pas een paar uur in Berlijn was – in Berlijn, dus niet in Duitsland. Het perfecte boosmakertje uit de retweet van PVV-politicus Willem Boutkan is dus te herleiden tot Enthéos.

Vervalste tweet burgemeester van Londen

Een paar dagen eerder had Boutkan een vervalste tweet verspreid afkomstig van het extreem-rechtse account @OnlineMagazin. De islamitische burgemeester van Londen bedankt daarin zijn team voor het uitdelen van één miljoen gratis korans.

Sadiq Khan, de burgemeester van Londen, heeft deze tweet nooit verstuurd en in Engelse nieuwsmedia is niets te vinden over die een miljoen gratis korans. Toen ik Boutkan daarop attendeerde, reageerde hij: ‘Zet hem maar op je lijstje nepnieuws.’

Nepnieuws is slechts symptoom

Dat lijstje blijft groeien, maar laten we ons niet blind staren op nepnieuws. Politici verspreiden onwaarheden zoals die over de moordlustige migrant die pas twee uur in Duitsland was en over de burgemeester die gratis korans uitdeelt als deel van een veel omvangrijkere stroom propaganda die geen middel schuwt om moslims, migranten en asielzoekers af te schilderen als moordenaars en verkrachters. Dit soort valse berichten zijn een symptoom, niet het probleem zelf.

Foto boven: Metrostation Ernst-Reuter-Platz, Berlijn. Foto Jcornelius, Wikimedia Commons