In geval van ernstige hongersnood mogen moslimmannen delen van hun vrouw opeten. Dat zou een van de hoogste geestelijke autoriteiten in de islamitische wereld gezegd hebben volgens nieuws dat zich gisteren over de wereld verspreidde. De man die de fatwa zou hebben uitgevaardigd, de Saoedische Grootmoefti Abdul Aziz Al-Sheikh, heeft dit inmiddels ontkend. Als bron van het verhaal wordt naar een satirische nieuwswebsite gewezen. Het is niet de eerste keer dat fake fatwa’s serieus genomen worden door nieuwsmedia.

Het nieuws is door de meeste Nederlandse media terecht genegeerd. Powned bracht het wel en legde uit: ‘Volgens de Moefti is dit het symbool van opoffering van de vrouw, haar gehoorzaamheid aan haar man en “de wens om een te worden met zijn lichaam”.’ Jan Dijkgraaf wijdde zijn column in Metro (‘Hapje Vrouw?‘) aan de uitspraak van de ‘hoogste religieuze knakker’ van Saoedie-Arabië, maar zette zijn vergissing recht met een volmondig excuus aan de sjeik. Zijn college van de Britse Metro is zo ver nog niet.

Satire en propaganda

De bron van het nieuws is onduidelijk: volgens een bericht op Onislam.net verscheen het verhaal het eerst op een satirische nieuwssite uit een ongenoemd Noord-Afrikaans land. Daarna werd het verspreid door twitteraars die tegen de Saoedische luchtaanvallen in Jemen zijn. In Saoedische media is ook gewezen naar Iran, dat als sjiitisch land sympathiseert met de sjiitische Houthi-rebellen in Jemen.

Rare fatwa’s en fake fatwa’s

Hadden nieuwsmedia die de kannibalismefatwa meldden beter moeten weten? Ja, er zijn behoorlijk rare fatwa’s uitgevaardigd (het vlees van een zeemeermin is halal; sneeuwpoppen maken is verboden). Maar er zijn ook legio voorbeelden van verzonnen fatwa’s die ten onrechte serieus werden genomen, zoals het verbod op de aankoop van komkommers en andere fallische groenten door moslima’s.

Die fake fatwa’s zijn voorbeelden van interne discussie (kritiek, satire, propaganda) in de breed geschakeerde islamitische wereld, maar worden in westerse nieuwsmedia te vaak gebruikt om aan te tonen dat die wereld bevolkt wordt door één soort religekkies.

[Update, 10/4/15, 17:00] Een goed geïnformeerd artikel van Middle East Eye onthult de bron van het verhaal: een satirisch bericht van de Marokkaanse blogger Israfil al-Maghrebi, gepubliceerd op 29 maart. Ik houd me aanbevolen voor een vertaling. De Grootmoefti zelf sloeg in stijl terug met een citaat uit de Koran (49:6), dat journalisten mogen inlijsten:

Als een verdorvene met een mededeling tot jullie komt, zorgt dan dat jullie duidelijke inlichtingen inwinnen, opdat jullie niet in onwetendheid mensen treffen en wroeging krijgen over wat jullie gedaan hebben.