WK 2014: het toernooi van de sterke verhalen. De sterspeler van Uruguay neemt een hap uit een Italiaan en Duitsland schakelt thuisland Brazilië uit met 7-1. In het vuur van de strijd slagen journalisten er niet altijd in om waarheid en geruchten te scheiden. We bekijken een paar verhalen in de herhaling. Over de geheime betekenis van de zigzag in het haar van Cristiano Ronaldo, de Algerijnse spelers die hun premies aan de bevolking van Gaza schonken, WK-gekte als doodsoorzaak in China en andere broodjes aap. De voorzet kwam vaak uit de sociale media.
1 De zes vingers van keeper Ochoa
Voetballers zijn superhelden. Brazilië heeft er een die Hulk heet, Uruguay heeft een vampier – dus waarom zou Mexico geen keeper hebben met zes vingers aan zijn rechterhand? Het verhaal dat Guillermo Ochoa een vinger extra heeft, stamt net als de foto’s die het bewijzen uit 2010. Op 29 december van dat jaar verscheen op een forum over de Londense club Fulham het bericht dat Ochoa een transfer naar Engeland wel kon vergeten, omdat een keepershandschoen met zes vingers volgens de Engelse Football Association illegaal is. De Mexicaan was alleen welkom als hij zijn hand in een normale handschoen propte. Het bericht op het Fulhamforum verscheen één dag na 28 december, de Dia de los Santos Innocentes, ofwel het Mexicaanse (en Spaanse) equivalent van 1 april. .
2 Dronken Nederlander zet in op 7-1 en is nu miljonair
Direct na de historische 7-1-overwinning van Duitsland op Brazilië verscheen op de Waalse nieuwssite Nordpresse het bericht dat een 45-jarige Nederlander in een dronken bui 600 euro had ingezet op die uitslag en nu 1,3 miljoen rijker was. Hij zou dit hebben verteld in een interview met het Algemeen Dagblad. Het nieuws was een succes op Twitter, maar Nordpresse is de Belgische pendant van De Speld. De foto van de verse miljonair is een mugshot uit de Verenigde Staten. Het bericht is even waar als het nieuws van Nordpresse dat het Jezusbeeld in Rio na de Duitse overwinning vervangen wordt door een standbeeld voor Angela Merkel.
3 Cristiano Ronaldo: gekapt voor het goede doel
‘Het was dit keer geen modestuntje van Cristiano Ronaldo. Gisteravond tegen de Verenigde Staten kopieerde de sterspeler van Portugal in zijn haar het litteken van een jongetje van amper één jaar oud na een hersenoperatie. Eerder doneerde Ronaldo al 60.000 euro voor de behandeling van het kind.’ Aldus AD.nl op 23 juni.
Ronaldo beloofde inderdaad in maart de operatie van de tien maanden oude Erik Ortiz Cruz te betalen, maar die was ten tijde van de wedstrijd nog niet geopereerd en had dus ook nog geen litteken. De moeder van het jongetje heeft op Facebook het verhaal over de ingeschoren zigzag in het kapsel van Ronaldo ontkend. Het gerucht werd geboren op Twitter.
4 Algerijnse voetballers doneren premies aan bevolking Gaza
Je zou het door het WK bijna vergeten, maar er is ook nog ander wereldnieuws, zoals het bloedige conflict tussen Israël en Palestina. Ook WK-fans werden daar aan herinnerd, toen het Algerijnse nationale team beloofde hun negen miljoen dollar aan WK-premies te doneren aan de bevolking van Gaza. ‘Zij hebben het harder nodig dan wij’, zei spits Islam Slimani.
In Nederland is het verhaal onder meer gepubliceerd door het AD, dat het daarna stilletjes heeft verwijderd (behalve uit de URL, die nog steeds meldt dat de Algerijnen hun premies afstaan aan Gaza). Bij de heldenontvangst van het team in Algiers zwaaide een van de spelers met een Palestijnse vlag. Een twitteraar beweerde dat Slimani het geld aan Gaza beloofde, en internationale media pikten het bericht op zonder het te checken bij Slimani of de Algerijnse voetbalbond.
5 Serey Die huilt om zijn vader
Tranen stroomden over de wangen van de Ivoriaanse middenvelder Serey Die toen voor de wedstrijd tegen Colombia het volkslied van Ivoorkust klonk. Twitteraars hadden de verklaring: Serey Die had twee uur voor de wedstrijd gehoord dat zijn vader was overleden. Ook traditionele media gaven het bericht door.
Zelf zei Die na de wedstrijd tegen persbureau AP: ‘Mijn leven is altijd moeilijk geweest. Ik dacht inderdaad aan mijn vader, die overleed in 2004. Ik dacht ook aan mijn zware leven – ik had niet gedacht dat ik op een dag hier zou spelen. Die emotie overweldigde me en ik ben een heel emotioneel iemand. Ik vocht tegen de tranen, maar ik hield het niet.’
6 40.000 prostituees extra voor WK-fans
‘Volgens de Verenigde Naties zijn er 500.000 tot 800.000 kinderen in de leeftijd van 7-18 jaar die jaarlijks slachtoffer worden van kinderprostitutie in steden zoals Fortaleza en Rio de Janeiro. Men verwacht dat er voor het WK nog 40.000 extra prostituees naar de speelsteden komen.’ Aldus de aankondiging van Hart van Nederland-reportages over Brazilië.
Over de andere getallen kan ik niet oordelen, maar die 40.000 extra, en vaak gedwongen en minderjarige prostituees zijn een broodje aap dat al bestaat sinds de WK van 2006 in Duitsland. Het getal werd herhaald bij de WK 2010 in Zuid-Afrika en de EK 2012 in Polen en Oekraïne. Activisten tegen vrouwenhandel hebben er met succes keer op keer de publiciteit mee gezocht. Uit een onderzoek voor de Raad van de Europese Unie bleek dat in Duitsland in 2006 slechts vijf gevallen waren aangetroffen van mensenhandel voor de voetbalprostitutie. Het ging om een man en vier vrouwen, allen boven de achttien.
7 Nachtenlang voetbal kijken dodelijk voor Chinezen
Chinezen kijken naar de wereldkampioenschappen tot ze er letterlijk dood bij neervallen, berichtte onder andere de NOS. De 51-jarige Li Minqiang kreeg een hartaanval halverwege Nederland-Spanje en maakte de sensationele tweede helft dus niet meer mee. De wedstrijd was in China te zien om drie uur ‘s nachts, wat een jongeman van 25 fataal zou zijn geworden: zijn familie vond hem om zes uur ‘s ochtends dood voor zijn laptop. ‘Volgens de lokale politie is hij overleden omdat hij wakker was gebleven voor de wedstrijd.’
Voor veel journalisten is één geval een incident en zijn twee al een trend. Maar zeker in het land van de grote getallen levert dat al snel onzin op: naar de openingswedstrijd Brazilië-Kroatië keken maar liefst 51 miljoen Chinezen. De kans dat er er tijdens een wedstrijd een paar overlijden is niet klein: in China gaan per dag – ik heb het even uitgerekend – meer dan 27.000 mensen dood.
8 Oranje geboortegolf negen maanden na overwinning
Als Nederland de finale haalt en wereldkampioen wordt, zullen we weer de voorspelling horen dat dat negen maanden later resulteert in een geboortegolf. Ook dat verhaal is oud en hoort bij de Oranjefolklore: ‘Mannen willen zich voortplanten bij zege Oranje’, schreef het AD in 2010. Toen kwam het er niet van, en ook als Nederland nu wel kampioen wordt, zit het er niet in: zelfs als het waar is dat mannen na een voetbaloverwinning liever hun genen willen doorgeven dan nog een biertje te nemen, hebben ze daar ook nog een bereidwillige én vruchtbare partner voor nodig. Het is een broodje aap, net als nieuws over een baby boom na een stroomstoring of door de erotische bestseller Vijftig tinten grijs.