« Feiten worden verhalen worden feiten: bij de dood van Linda Dégh
Dode slang maakt slachtoffers »

Colombia: honderden ziek door HPV-prik? ‘Onze dochters zijn niet gek.’

Sinds maart trof een mysterieuze kwaal al meer dan 200 meisjes in een stad in Colombia. Schoolmeisjes vielen bij bosjes flauw en klaagden over hoofdpijn, tintelingen en misselijkheid. De Colombiaanse overheid houdt het op massahysterie. Dat lijkt ook het beste te passen bij de symptomen. Maar volgens veel ouders komt het door de inenting tegen baarmoederhalskanker. Zij vermoeden een complot van regering en medicijnfabrikanten en blokkeerden uit protest een toegangsweg tot de stad. 

Het begon op 21 maart met een paar meisjes van dezelfde school, het Institución Educativa Espíritu Santo, in de Colombiaanse stad El Carmen de Bolívar (100.000 inwoners). Maar de laatste weken vallen ze als kegels bij een strike: in televisiereportages lopen mannen met flauwgevallen meisjes in hun armen de deuren van het plaatselijke ziekenhuis plat. Opgaven lopen uiteen, de ene autoriteit houdt het op 243 patiënten, de andere op 276 of zelfs 337. De symptomen zijn van voorbijgaande aard: op 29 augustus waren nog tien meisjes opgenomen voor controle.

Gardasil-vaccinBBC Mundo, 29 augustus 2014

Veel ouders denken dat de massale ziekte het gevolg is van de inenting tegen het virus dat baarmoederhalskanker veroorzaakt. Wantrouwen tegen die HPV-prik is wijdverbreid, ook in Nederland. Anti-vaccinatiewebsites melden levensgevaarlijke bijwerkingen, maar dat zijn individuele (en bovendien omstreden) gevallen, geen kwalen die honderden meisjes in dezelfde plaats treffen, zoals in El Carmen de Bolívar.

Medische autoriteiten in Colombia hebben het gebruikte vaccin van Gardasil onderzocht, en sluiten uit dat dit, zoals ouders vreesden, een giftige hoeveelheid lood bevatte. De symptomen van de raadselachtige ziekte passen niet bij een bekende lichamelijke kwaal en zijn niet levensbedreigend. Het heeft alles van mass psychogenic illness, een collectieve aandoening met een psychische oorzaak. Of, met een verouderde, minder tactische term: massahysterie.

Tics

De slachtoffers van deze besmettelijke vorm van suggestie zijn meestal meisjes. In El Carmen de Bolívar zat de meerderheid op dezelfde school. Een vergelijkbare uitbraak vond in 2011 en 2012 plaats op een middelbare school in Le Roy in de staat New York. Het ging hier slechts om twaalf meisjes, een jongen en vrouw van 36, maar hun symptomen waren opzienbarend: ze kregen last van tics alsof er een Tourette-epidemie heerste. Ook hier was een van de gissingen dat de tienermeisjes ziek waren geworden van Gardasil.

In 2009 en 2010 vielen Taiwanese scholieren en masse flauw na een prik tegen Mexicaanse griep. Onderzoekers telden 22 groepen en groepjes, de kleinste van twee, de grootste van 46 getroffen kinderen, 350 in totaal. In Jordanië kregen in 1998 meer dan 800 scholieren last van benauwdheid, duizeligheid, hoofdpijn en koorts na een inenting tegen difterie en tetanus; 122 werden korte tijd opgenomen in het ziekenhuis.

Diagnose stuit op weerstand

Dat zulke massale, ontregelende verschijnselen een psychische oorzaak hebben, wil er bij de patiënten, hun ouders en andere omstanders vaak niet in. Ook in Colombia volgde protest toen de minister van gezondheid beweerde dat de ziekteverschijnselen berusten op  suggestie, versterkt door de felle media-aandacht. Boze ouders blokkeerden vorige week met een brandende barricade een doorgaande weg.  De politie greep in met traangas.

Op aandringen van de ouders heeft ook de Colombiaanse president Santos zich over de zaak uitgesproken: het vaccin is veilig, zei hij. Het heeft niet geholpen: dinsdag gingen ouders opnieuw de straat op tegen de volgens hen gevoelloze regering. ‘Ze zeggen dat onze dochters gek zijn.’

En de meisjes blijven flauwvallen. De teller staat inmiddels op 350.

Bronnen
  • Bartholomew, R.E. & Rickard, B. (2014). Mass hysteria in schools. A worldwide history since 1566. Jefferson, NC: McFarland & Company.
  • Huang, W.T., Hsu, C.C., Lee, P.I., & Chuang, J.H.(2010). Mass psychogenic illness in nationwide in-school vaccination for pandemic influenza A(H1N1) 2009, Taiwan, November 2009–January 2010. Euro Surveillance 2010 15 (21).
  • Kharabsheh, S. et al. (2001). Mass psychogenic illness following tetanus- diphtheria toxoid vaccination in Jordan. Bulletin of the World Health Organization 79, pp. 764–770.
  • Nickell, J. (2012). Neurologic Illness or Hysteria? A Mysterious Twitching Outbreak. Skeptical Inquirer 36, nr. 4.
  • Novella, S. (2012). The Non-Mysterious Mass Illness in Le Roy, New York. Skeptical Inquirer 36, nr. 4.
  • sluiten

    Leave a Reply

    Your email address will not be published. Required fields are marked *