Voor de Franse politie is de grap er inmiddels wel af. Behalve met loze geruchten over clowns die mensen achtervolgen met kettingzagen, kampt Frankrijk met jongemannen die deze verhalen in de praktijk brengen. In Zuid-Frankrijk werd dit weekend een bende van veertien would-be clowns opgepakt, voorzien van honkbalknuppels, messen en revolvers. Elders kreeg een voorbijganger dertig klappen met een staaf ijzer van een clown die hem wilde beroven. En er is een nieuw probleem: spontane burgerwachten van bewapende clownsjagers.

Het Franse clownsprobleem escaleert. Sinds begin oktober circuleren er geruchten over griezelclowns die bewapend met kettingzagen en ander wapentuig mensen de stuipen op het lijf jagen. In een aantal gevallen bleken die geruchten waar: een clown is zelfs al veroordeeld, tot een half jaar voorwaardelijk en een taakstraf van 105 dagen (zie mijn vorige bericht over de clownsplaag).

Een van de inspiratiebronnen zijn de verborgencamerafilmpjes van het Italiaanse duo DM Pranks, waarin clowns nietsvermoedende passanten belagen. Een Franse komiek, Aziz Ouada, maakte zich onlangs bekend als de man achter het clownsmasker in een Franse kloon van deze video’s. De man die op vrijdagavond 24 oktober verkleed als clown in Marseillan (Languedoc) een auto beschadigde, zei tegen de politie dat hij het idee had opgedaan op Youtube. Hij is niet de enige.

Honkbalknuppels

In Agde (Languedoc) trof de politie op zaterdagavond 25 oktober veertien gewapende clowns aan op de parkeerplaats van een middelbare school. De jongemannen, voorzien van honkbalknuppels, messen en revolvers, werden na een nacht in de cel de volgende dag weer vrijgelaten.

Dezelfde nacht viel een clown in Montpellier een 35-jarige voetganger aan met een ijzeren staaf. De clown en twee handlangers, die het slachtoffer wilden beroven, zijn aangehouden. Ook in andere Zuid-Franse plaatsen deden automobilisten aangifte van clownsoverlast.

Clownsjagers

Behalve met horrorclowns kampt de Franse politie met gewapende groepen jongens die ‘s avonds op jacht zijn naar clowns. Woensdag 22 oktober hield de politie in Mulhouse vijf jongemannen aan die via Facebook hadden vernomen dat er in het centrum een crimiclown rondliep. Ze waren bewapend met een honkbalknuppel, een ijzeren staaf, een boksbeugel, een hamer en traangas.

In Bordeaux zag de politie het afgelopen weekend geen clowns, maar wel zes jongens die met stokken en staven patrouilleerden. Ze werden ontwapend en meegenomen naar het bureau. In het nabije Mérignac stuitte de politie op een stuk of tien jongens, op zoek naar een clown die een kind had bang gemaakt. De agenten vonden een jongen van twaalf met een dolk. De jongen werd terugbezorgd bij zijn moeder.

Voor de Franse politie is de grap er wel af. Zij raadt burgers aan: zie je een clown, bel 112.

De straat spiegelt het scherm

De Franse politie veroordeelt sociale media als aanjagers van de paniek. Inderdaad bestaat er een wildgroei aan Facebookpagina‘s gewijd aan de horrorclowns, die de onzekerheid en de opwinding flink opdrijven. Maar de combinatie van geruchten over clowns en andere boemannen met verschijningen van – soms criminele – jokers die deze geruchten waar maken is (zoals eerder gezegd) niets nieuws.

Ook de toevoeging van gewapende groepen jongeren die op clownsjacht gaan en zo de onveiligheid en de verwarring juist vergroten, is niet nieuw. In 1970 werd de Londense begraafplaats Highgate overspoeld met vampierjagers. En van de jaren dertig tot de jaren tachtig gingen Engelse kinderen regelmatig op jacht naar spoken en andere monsters. In 1954 bestormden honderden kinderen in Glasgow een kerkhof, op zoek naar ‘de vampier met de ijzeren tanden’.

Beelden en verhalen uit griezelfilms en stripboeken hadden hen het hoofd op hol gebracht, luidde het commentaar in die tijd. De nieuwe media van onze tijd hebben die verbanden tussen mediabeelden, collectieve fantasie en acting out op straat niet uitgevonden, maar wel verhevigd en versneld. We leven, in de woorden van een criminologisch handboek, in een spiegelpaleis vol beelden en verhalen, waarin ‘de straat het script schrijft voor het scherm en het scherm het script schrijft voor de straat’.

Meer over de horrorclowns op deze site

Nieuws maken met je eigen fikkie: publieke omroep schept clownshype (29 okt. 2014)

Clowns met een kettingzaag (20 okt. 2014)

Het jaar van de copy-cat clowns (3 jan. 2014)